Menu Close

Αποκριά στην Κοζάνη

Το 1650 διοργανώνονται τα Ρογκατζιάρια. Πρόκειται για μεταμφιεμένους που περιφέρονταν στην πόλη κατά το Δωδεκαήμερο, τραγουδούσαν και μάζευαν χρήματα για ένα μεγάλο φαγοπότι αργότερα.

Η κυριότερη αμφίεση των Ρογκατζιαρίων στην Κοζάνη ήταν της δυάδας των Κωδωνοφόρων. Αυτοί, πάνω από ψάθινη πανοπλία και θώρακα, κρεμούσαν στα στήθη και στις πλάτες τους κουδούνια και κυπριά ογκωδέστατα. Στο πρόσωπό τους φορούσαν προσωπίδα με μορφή γοργόνας, που προκαλούσε τον τρόμο σ’ όσους την αντίκρυζαν. Και στο δεξί χέρι κρατούσαν για όπλο ένα δρεπανοειδές σφυρί, το Κλιούγκι. Τους Κωδωνοφόρους συνόδευε μεγάλη παρέα μεταμφιεσμένων. Από τα βαθιά χαράματα της Πρωτοχρονιάς και μέχρι τέλους της λειτουργίας έξω από το Δημαρχείο χτυπούσαν τα κυπροκούδουνά τους δαιμονιωδώς ενώ πλήθος κόσμου συγκεντρώνονταν για να απολαύσουν το θέαμα.

Στα μέσα του 19ου αιώνα ένα δυσάρεστο συμβάν στάθηκε η αφορμή να απαγορευτούν οι γιορτές. Όταν δύο παρέες Κωδωνοφόρων συναντιούνταν σε στενό δρόμο, έπρεπε κάποια να υποχωρήσει για να περάσει η άλλη, γιατί αλλιώς θα συγκρούονταν. Σε μία τέτοια σύγκρουση αντίπαλων ομάδων κωδωνοφόρων, δύο αδέρφια αλληλοσκοτώθηκαν, χωρίς να αναγνωρίσει ο ένας τον άλλον λόγω της μάσκας που φορούσαν (Τς Μπήλιως τα νημόρια). Έτσι απαγορεύτηκαν οι γιορτές για πολλά χρόνια, για να αποκατασταθούν αργότερα, όχι πια το δωδεκαήμερο αλλά την Κυριακή της Τυροφάγου.

Στις αρχές του 20ου αιώνα τα καρναβάλια αρχίζουν να παίρνουν τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα. Συνδυάζουν στοιχεία αγροτικής αποκριάς, όπως ο Φανός και ο χορός γύρω του, τα φαγοπότια και η θύμηση των νεκρών με τις παραστάσεις μεταμφιεσμένων και τις παρελάσεις του αστικού καρναβαλιού.

Το 1938 επιδιώκεται η αναβίωση του “παλαιού εν Κοζάνη καρναβαλιού” με πρωτοβουλία του Δήμου και στήνονται “Λαϊκές γιορτές” με μεγάλη επιτυχία, μέχρι και τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο.

Το 1950 ιδρύθηκε ο τουριστικός σύλλογος “Λασσάνης” και η αποκριά ξαναζωντάνεψε. Υπήρχε μεγάλη συμμετοχή του κόσμου, κυρίως στους φανούς με αποτέλεσμα ένα μεγάλο γενικό ξεφάντωμα. Σταδιακά όμως έχασε τη δυναμική του ώσπου οδηγήθηκε σε μαρασμό μετά το πραξικόπημα στις 21 Απριλίου 1967.

Πιο πρόσφατα, το 1981 οι γιορτές αναβίωσαν ξανά και την οργάνωση τους ανέλαβε η Επιτροπή Λαογραφικών Εκδηλώσεων, με σημαντική δημοτική υποστήριξη, που αυξανόταν χρόνο με το χρόνο. Οι ντόπιοι αλλά και οι επισκέπτες έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και η προβολή των εκδηλώσεων είναι όλο και μεγαλύτερη.

Το 1996 συστήνεται η Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΔΕΠΑΚ). Μία από τις αρμοδιότητες της ήταν η διοργάνωση των λαογραφικών εκδηλώσεων της αποκριάς. Η συμμετοχή του κόσμου στο στήσιμο της μεγάλης γιορτής είναι μαζική.Με την ολοκλήρωση του τμήματος Θεσσαλονίκης – Κοζάνης της Εγνατίας οδού, κάνοντας τη διαδρομή ευκολότερη και πολύ πιο σύντομη μέσω των τούνελ, οι αποκριές πήραν μία νέα πνοή. Πλέον η πρόσβαση των επισκεπτών από τις γύρω περιοχές ήταν πιο άμεση και χιλιάδες κόσμου βρήκαν την ευκαιρία να βιώσουν το κοζανίτικο καρναβάλι. Έτσι, ο χαρακτήρας των εκδηλώσεων ανανεώθηκε και η συμμετοχή του κόσμου ήταν πιο έντονη σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια.Σήμερα πλέον η κοζανίτικη αποκρία συνεχίζει δυναμικά να αποτελεί μία πολύ ξεχωριστή περίοδο, τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες. Πολλές φορές μάλιστα η πληρότητα των ξενοδοχείων της περιοχής αγγίζει το 100%!

Κάθε μέρα παρουσιάζονται παραδοσιακοί χοροί από συλλόγους απ’ όλη την Ελλάδα στην πλατεία της πόλης και πιο αργά ακολουθεί το άναμμα κάποιου φανού, μέχρι την τελευταία Κυριακή όπου ανάβουν όλοι μαζί. Στις καφετέριες και στα bar γίνεται το αδιαχώρητο. Κλαρίνα, χορός, τσίκνισμα και πολύ κέφι. Επίσης διοργανώνεται το πάρτυ νεολαίας στον κεντρικό πεζόδρομο και τα sourd games, για τους μικρότερους σε ηλικία.Εδώ το καρναβάλι έχει τοπικό χαρακτήρα, τιμώντας τις παραδόσεις του τόπου, αναλλοίωτο στο πέρασμα του χρόνου. Όσοι έζησαν αλλά και όσοι θα ζήσουν από κοντά το κοζανίτικο καρναβάλι, είναι σίγουρο πως θα βιώσουν μία μοναδική εμπειρία. Την εμπειρία της συμμετοχής όλων, ανεξαρτήτος ηλικίας και κοινωνικής θέσης, σ΄ένα απέραντο ξεφάντωμα γλεντιού και χαράς, που διαχέεται παντού, σε κάθε γωνιά, σε κάθε άκρη της πόλης.

Διαβάστε επίσης: