Menu Close

Οι φανοί

Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της κοζανίτικης αποκριάς είναι αναμφισβήτητα οι φανοί. Οι φανοί είναι φωτιές που ανάβουν σε ορισμένες γειτονιές της πόλης υπό τους ήχους των χάλκινων πνευστών, τραγουδώντας παραδοσιακά, σκωπτικά τραγούδια με έντονο το κοζανίτικο ιδίωμα. Αποτελούν ένα διαχρονικό έθιμο, ριζωμένο βαθιές στις καρδιές των Κοζανιτών, που δεν θα μπορούσαν να φανταστούν τις Αποκριές χωρίς αυτούς. Ο Φανός είναι γιορτή και ξεφάντωμα γύρω απ’ το βωμό της αποκριάτικης εορταστικής πυράς με φαγοπότι και οινοποσία, τραγούδι, χορό και αθυροστομία χωρίς όρια.
Αποκριά φανοί

Καταγωγή των Φανών

Σε ό,τι αφορά την καταγωγή του Φανού, πολλοί μελετητές επιμένουν στην άμεση σύνδεσή του με τις αρχαίες διονυσιακές γιορτές, άποψη που συμμερίζεται και η πλειονότητα των Κοζανιτών. Άλλοι πάλι συσχετίζουν το Φανό με τις φωτιές του Αϊ-Γιάννη, έθιμο διαδεδομένο σε πολλές περιοχές της χώρας μας. Η λέξη “Φανός” προέρχεται από τη λέξη φαίνω, που σημαίνει φαίνομαι από μακριά. Παιδί πανάρχαιων εθίμων με λατρευτικό και μαγικό χαρακτήρα που κατόρθωσε να επιβιώσει μέσα στο χρόνο αλλάζοντας το περίβλημά του και κρατώντας την ουσία του.

Οι Φανοί σήμερα

Ο κάθε φανός έχει μικρά σπιτάκια τα οποία στεγάζουν τα όργανα που παίζουν όλο το βράδυ. Σε άλλα μοιράζουν άφθονο κρασί και κιχιά στον κόσμο. Ο Φανός ανάβει κατά τις 8 το βράδυ της Μεγάλης Αποκριάς, κι αμέσως ξεκινούν το τραγούδι κι ο χορός γύρω του. Το κέφι αρχίζει να ανεβαίνει σιγά-σιγά και, καθώς το κρασί και οι παραδοσιακές κοζανίτικες πίτες, τα γνωστά «κιχιά», κυκλοφορούν και ζεσταίνουν πνεύμα και πόδια, οι κύκλοι γύρω απ’ το βωμό μεγαλώνουν και πληθαίνουν. Τα τραγούδια διαδέχονται το ένα το άλλο, άλλοτε γρήγορα και πολυφωνικά, και άλλοτε βαριά, μονότονα, σε χρόνο αργό και συρτό. Πολλά από αυτά είναι σκωπτικά. Ο συνδυασμός του άφθονου κρασιού που ρέει, των νόστιμων κιχιών, των τοπικών παραδοσιακών αποκριάτικων ακουσμάτων, της εορταστικής διάθεσης και του μοναδικού κοζανίτικου τοπίου μπορεί να αποτελέσει μια μοναδική εμπειρία τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες.

Οι Φανοί

  • Λάκκος τ’ Μάγγαν
  • Μπουγδανάθκα
  • Σκ΄ρκας
  • Πηγάδι τ’ Κεραμαργιού
  • Παύλος Μέλας
  • Κεραμαριό
  • Κασμιρτζίδις
  • Αριστοτέλης
  • Αλώνια
  • Γιτιά
  • Αγίου Αθανασίου
  • Αϊ Δημήτρης

Διαβάστε επίσης: